در زبان فارسی برای پرهیز از تکرار و درازنویسی، گاهی کلمهها و عبارتهای مشترک دو یا چند جمله را – که در آن جملهها تکرار شدهاند و نقش دستوری واحدی دارند – به استناد قرینه لفظی حذف و فقط در یک جمله ذکر میکنند؛ سپس اجزای باقیمانده را با حرف «و» به هم عطف میکنند؛ بنابراین حذف و عطف بدون قرینه لفظی نادرست است؛ برای مثال به چند نمونه ذیل توجه شود:
الف) حذف و عطف فاعل در جمله مرکب «دیروز اتوبوس در خیابان عابری را زیر گرفت و مُرد» دو فعل به کار رفته است و بنابراین دو جمله وجود دارد که فاعل در جمله دوم حذف و فعل آن به جمله اول، عطف شده است و این در صورتی ممکن است که با توجه به قرینه لفظی، فاعل جمله دوم، همان فاعل جمله اول باشد، حال آنکه چنین نیست؛ زیرا فاعل جمله اول «اتوبوس» و فاعل جمله دوم «عابر» است؛ بنابراین حذف فاعل در اینجا نادرست است و باید جمله دوم را به صورت ذیل بنویسیم: اتوبوس در خیابان عابری را زیر گرفت و عابر مُرد. یا اینکه به جای «مُرد» از فعل «کُشت» استفاده کنیم که فاعل آن نیز همان «اتوبوس» باشد و «عابر» نیز در هر دو جمله مفعول باشد: اتوبوس در خیابان عباری را زیر گرفت و کشت.
دکتر غلامحسین غلامحسینزاده، راهنمای ویرایش، صص ۱۲۹-۱۳۰
دیدگاهتان را بنویسید