دونقطه بیانی (:)
علامت بیان یک مطلب است و کاربردهای آن عبارتاند از:
-
پیش از مجموعه شواهد و مثالها و اجزایی که گاه پیش از آنها عباراتی، چون: «از این قرار»، «بدین شرح» و مانند آنها میآید:
نشانههای جمع عبارتاند از: ها، ان، گان، ات، یان، ین، ون و جات
-
پیش از نقل قول مستقیم؛ در صورتی که حرف ربط «که» پیش از آن نیامده باشد:
رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی گفت: «بودجه کشور پاسخگوی حجم بالای تشکیلات دولتی نیست.»
-
پیش از عبارت توضیحی در بیان یا تأیید مطلبی، یا قبل از تفصیل حکمی که به اجمال به آن اشاره شده است و یا برای ذکر دلیل کاری:
نتیجه این حادثه دور از انتظار بود: دولت استعفا کرد.
اجرای عملیات متوقف شد: مصالح دیر رسید؛ نیروی کار نبود؛ سرمایه نداشتیم و نقشه هنوز تأیید نشده بود.
-
برای نقل گفتوگو پس از نامها:
حسینی: این کار بسیار وقتگیر است.
احمدی: اما به نتیجهاش میارزد.
-
برای جدا کردن اجزای ساعت، اسم سوره و شماره آیه، فصل و باب، صفحه و سال در ارجاع درونمتنی:
۵:۱۲ (پنج و دوازده دقیقه)
بقره ۸:۲
زرینکوب (۱۵:۱۳۸۰)
-
هنگام معنا کردن کلمهها:
خیره: گستاخ، بیهوده
زمره: گروه، جماعت
حیلت: پیرایه
توجه
گذاشتن دونقطه پس از عنوانهای اصلی لازم نیست؛ در صورتی پس از عنوان دونقطه میآوریم که پس از آن مطالبی نقل شده باشد:
استفهام انکاری: پرسش غیرمستقیمی است که پاسخش روشن است و جنبه تأکید دارد.
حسن ذوالفقاری، آموزش ویراستاری و درستنویسی، صص ۳۷ – ۳۸