دو خط فاصله

دو خط فاصله ( – -)

این نشانه که معادل Tiret-Deux فرانسوی است، از نشانه‌های دربرگیرنده به شمار می‌آید که در موارد زیر کاربرد دارد:

1. غالبا برای جدا کردن جمله‌های معترضه؛
   حضرت علی – علیه السلام – فرمودند: «قناعت گنجی است که پایان نمی‌پذیرد.»
   و حسنک را به پای دار آوردند – نعوذ بالله من قضاء السوء – و دو پیک ایستانیده بودند که از بغداد آمده‌اند. (تاریخ بیهقی، ص ۲۳۳)
   اما در داستان‌های دیگرش – که آنها را داستان‌های فلسفی می‌نامیم – وضع کلی بشر را مطرح می‌کند.
   میان این وجهه تاریخی و موضوع جلد اول رمان «دامگستران» یا «انتقام‌خواهان مزدک» – که به نام میرزا عبدالحسین صنعتی‌زاده کردمانی در بمبئی به سال ۱۲۹۹ شمسی انتشار یافته است – همسانی غریبی هست.

   […]

2. گاه به جای پرانتز در داخل پرانتز؛
   (بیشتر جهانگردان اروپایی در هتل استقلال – هیلتون سابق – سکونت گزیده‌اند.)

3. دو طرف حروف ربط هم‌پایگی؛ مانندِ «چه … چه، یا … یا، هم … هم، و …»
   آب‌تنی – چه در آب سرد و چه در آب گرم – مفید است.
   حتما باید یکی از آن دو نفر – یا علی یا حسین – به ماموریت برود.

4. برای جدا کردن دو واژه متضاد؛
   همه دانش‌آموزان – اعم از دختر و پسر – حاضر بودند.

تذکر: دو خط فاصله، می‌تواند با علامت سوال و عاطفی به کار رود؛ در این صورت علامت سوال یا عاطفی قبل از خط فاصله دوم قرار می‌گیرد.

ناصر نیکوبخت، سیدعلی قاسم‌زاده؛ دانش نشانه‌گذاری در خط فارسی، صص ۶۷ – ۶۸