فیپا چیست؟ جزئیات بیشتر درباره فیپا را اینجا بخوانید
زمانی‌که به کتابخانه می‌روید و تقاضای خود را به کتابدار می‌دهید، کتابدار کتاب را به‌راحتی از میان هزاران کتاب برای شما می‌آورد. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که کتابدار چطور توانست این کار را به سرعت انجام دهد؟ دسته‌بندی کتاب‌ها در کتابخانه براساس فیپا صورت می‌گیرد. فیپا یا فهرست‌نویسی پیش از چاپ عبارت است از: فهرست‌نویسی توصیفی و تحلیلی کتاب پیش از انتشار که مانند شماره شابک در صفحه حقوقی یا شناسنامه کتاب درج می‌شود. در این مقاله قصد داریم درباره فیپا و نکات مهم آن مطالبی را شرح دهیم.
تاریخچه فیپا
فیپا برای اولین بار در سال ۱۸۷۰ در امریکا پیشنهاد شد و در سال ۱۹۰۱ به صورت رسمی کتابخانه کنگره این طرح را بیان کرد. در انگلستان هم در سال ۱۸۷۶ فیپا پیشنهاد شد؛ اما اجرای رسمی آن در سال ۱۹۷۷ صورت گرفت.
فیپا در ایران
در ایران از سال ۱۳۴۶ کتاب‌هایی که در دانشگاه تهران چاپ شدند فیپا داشتند؛ اما در سال ۱۳۷۱ کتابخانه ملی این طرح را به‌صورت آزمایشی با بعضی از ناشران به اجرا گذاشت و پس از موفقیت این طرح از سال ۱۳۷۷ به‌صورت رسمی فعالیت کرد. از سال ۱۳۸۶ فیپای الکترونیک آغاز شد و از سال ۱۳۹۱ تاکنون هم فقط به صورت الکترونیکی توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی به صورت رایگان صورت می‌گیرد.
فواید فیپا چیست؟
هدف اصلی فیپا ایجاد نظم است که هم کتابدار و هم مراجعه‌کننده بتوانند کتاب را به‌راحتی در کتابخانه بیابند البته در اغلب کتابخانه‌ها کتاب‌های هم‌موضوع در کنار هم قرار می‌گیرند؛ علاوه بر این فیپا فواید دیگری هم دارد از جمله:
- کاهش هزینه فهرست نویسی
- تسریع در پخش اطلاعات مربوط به انتشار یک اثر
- جلوگیری از کار تکراری
- صرفه‌جویی در بودجه
- جلوگیری از سرقت ادبی و حمایت از صاحبان اثر
اجزای فیپا
- سرشناسه؛
- عنوان و نام پدیدآور؛
- مشخصات نشر؛
- مشخصات ظاهری؛
- شابک؛
- موضوع؛
- شناسه افزوده؛
- رده‌بندی کنگره؛
- رده‌بندی دیویی؛
- شماره کتاب؛
- شناسه ملی؛
روند دریافت فیپا
برای دریافت فیپا ناشران باید به عضویت فیپا درآمده باشند و پس از دریافت شناسه و رمز عبور و بارگذاری مدارک مورد نیاز درخواست خود را مطرح نمایند. درصورت عدم مشکل بعد از ۴ تا ۱۲ روز کاری، فیپای کتاب در سایت سازمان قابل رؤیت خواهد بود.
مدارک مورد نیاز برای دریافت فیپا
شناسنامه و کارت ملی نویسنده یا نویسندگان؛
فایل نهایی کتاب؛
مشخصات کامل کتاب شامل قطع، تعداد صفحات و سال چاپ. دقت کنید که پیش از دریافت فیپا باید شابک را دریافت کرده باشید و درصورتی که عنوان، نام مترجم و ناشر، تعداد صفحات، ویراست کتاب، قطع کتاب تغییر کند؛ فهرست‌نویسی باید دوباره صورت بگیرد. در مورد کتاب‌های ترجمه‌شده، اسکن تمامی صفحات کتاب اصلی الزامی است.
چطور می‌توانیم برای کتاب خود فیپا بگیریم؟
۱- ورود به سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
۲- انتخاب دریافت فیپا
۳- وارد کردن شناسه کاربری و رمز عبور
۴- پر کردن فرم پرسشنامه
۵- انتخاب گزینه ضمیمه در انتهای پرسشنامه
۶- انتخاب فایل ارسالی به فیپا
۷- انتخاب کلید ضمیمه
۸- انتخاب کلید تایید و سپس تایید مجدد
۹- انتخاب کلید ارسال
۱۰- دریافت کد رهگیری از سیستم
آیا موسسه نجوای قلم می‌تواند برای دریافت شابک به نویسندگان کمک کند؟
انتشارات پژوهندگان نجوای قلم، وابسته به موسسه ویراستاری نجوای قلم، می‌تواند برای دریافت فیپا و شابک کتاب شما اقدام کند. برای آنکه از روند اخذ یا هزینه‌های ثبت شابک آگاه شوید، می‌توانید از طریق صفحه تماس، با ما در ارتباط باشید.
دریافت فیپا برای یک کتاب چقدر طول می‌کشد؟
دریافت فیپا برای کتاب‌هایی که برای نخستین بار چاپ می‌شوند، لااقل ۱۵ روز کاری زمان لازم است. اگر کتابی تجدید چاپ شده باشد تنها ۳ روز کاری برای اخذ فیپا نیاز دارد و برای کتاب‌هایی که قبلا توسط ناشر دیگری چاپ شده باشد ۵ روز کاری زمان لازم است. دقت کنید چنانچه مدارک و ضمائم ارسالی شما ناقص باشد ممکن است روند کار بیشتر به طول بینجامد.
دیدگاهتان را بنویسید